Zestig Belgische bedrijven vragen zelf om wetgeving inzake zorgplicht. Dat doen ze in navolging van grote multinationals. Wetenschappers blijven evenwel kritisch: ‘Wetgeving mag de agenda van bedrijven niet volledig volgen’.

De zestig Belgische ondernemingen en bedrijfsfederaties vragen de overheid een nationaal wettelijk kader op te stellen dat bedrijven verplicht hun verantwoordelijkheid te nemen op vlak van milieu- en mensenrechtenschendingen in toeleveringsketens. Dat stellen ze in een brief gericht aan minister van Ontwikkelingssamenwerking Meryame Kitir en minister van Werk en Economie Pierre-Yves Dermagne.

Bij de bedrijven zitten onder meer retailers zoals Aldi, grote Belgische modemerken zoals JBC, Bel&Bo en Stanley/Stella, kleinere kledingwinkels zoals Just Hazel, linnenproducent Kalani, chocoladeproducenten zoals Belvas en Galler en ngo’s zoals Oxfam. De bedrijven en organisaties worden hierin ondersteund door het Trade for Development Centre van Enabel en Fairtrade Belgium.

Een grote groep internationale bedrijven, waaronder H&M, Inditex en Nestle, hebben zelf al een eigen oproep gedaan voor wetgeving.

Hoe gelijk is een gelijk speelveld?

HIVA-onderzoeker Boris Verbrugge stelt zich vragen bij grote bedrijven die vragen om wetgeving. ‘Ze redeneren dat zo een gelijk speelveld, een level playing field, gecreëerd wordt.’

Zo klinkt het ook in de brief gericht aan ministers Kitir en Dermagne. ‘Het voorkomen, identificeren en actief bestrijden van schendingen van de mensenrechten en het milieu in internationale ketens brengt kosten en investeringen met zich mee’, zo schrijven de ondertekenaars. ‘Een wetgeving biedt ook stimulansen, beloont inspanningen en creëert zo een gelijk speelveld tussen bedrijven.’

‘Maar het speelveld is nooit helemaal gelijk’, meent Verbrugge. ‘Grote bedrijven en machtige leveranciers kunnen bepaalde normen halen, bepaalde standaarden afleveren. Andere bedrijven kunnen dat gewoonweg niet. Zwakke actoren, zowel hier als in het zuiden, kunnen daar de dupe van worden.’

‘Het gaat dus eerder over het creëren van een nieuw speelveld, waarop sommigen – vaak grote bedrijven met voldoende middelen – al een voorsprong hebben ten opzichte van anderen’, vat de onderzoeker samen.

‘Als een machtige lobby zoals pakweg de chocoladelobby zelf vragende partij is voor wetgeving, dan moet je je als onderzoeker de vraag stellen wat zij daarbij te winnen hebben. Beleidsmakers zullen moeten opletten dat de toekomstige wetgeving niet volledig de agenda van machtige bedrijven en consultants volgt. Anders krijg je een nieuwe race to the bottom, deze keer met hoogwaardige en minderwaardige ketens.’

Lees de volledige analyse voor MO*: https://www.mo.be/analyse/belgische-bedrijven-zorgplicht

Lees ook het nieuwsbericht voor MVO Vlaanderen: https://www.mvovlaanderen.be/inspiratie/belgische-bedrijven-zijn-niet-bang-van-zorgplicht-ze-zijn-zelf-vragende-partij