De gloednieuwe coördinator van FairTradeGemeenten wou mij kort interviewen over eerlijke kledij. Maar met vragen zoals ‘wat zijn de grootste uitdagingen?’ en ‘waarom moeten we het hier blijven over hebben?’ durf ik mij al eens laten gaan …
Bij fair trade denken veel mensen automatisch aan eerlijke koffie, bananen, thee … Maar ook fair trade kleding bestaat dus. Wat betekent dat juist, een kledingstuk dat “fair trade” is?
‘Een kledingstuk is pas eerlijk geproduceerd als elke stap in de keten onder goede arbeidsomstandigheden verloopt. In het geval van een T-shirt of jeans in (bio)katoen moet er een correcte verloning en behandeling zijn voor boeren en arbeiders op katoenplantages en in fabrieken waar kleding gesponnen, geweven, geverfd, genaaid en afgewerkt wordt.’
Hoe weet ik als consument (of als gemeente) dat de kleding “fair trade” is?
‘De makkelijkste manier is om te kijken naar labels, die een deel van de textielketen certificeren en dus garant staan dat dat deel van de keten eerlijk verloopt. Via labelinfo.be vind je de meeste labels terug. Het bekendste sociale label is dat van Fairtrade International, maar ook op GOTS en WFTO kan je vertrouwen. Weet wel dat labels geen evidente aankoop zijn voor startende ondernemingen. Sommige merken kunnen dus duurzaam zijn, hoewel ze geen label hebben. Vertrouw op apps als Good On You om je wegwijs te maken welke merken je kan vertrouwen en welke je beter links laat liggen. Via de website COSH.eco vind je duurzame retailers in zowat elke grote of kleine stad. Hen kan je ook persoonlijk advies vragen of kritische vragen stellen. Voor gemeenten: denk ook aan fair trade op vlak van promo- en werkkledij. Ik raad onder andere ACP aan, waar Anne Verbruggen de sector van dichtbij opvolgt.’
De kledingsector ligt langs verschillende kanten onder druk. Wat zijn volgens jou de grootste uitdagingen voor fair trade kleding?
‘Laten we positief beginnen: ik denk dat steeds meer consumenten beseffen dat fair fashion mooi en betaalbaar kan zijn.’
Het imago van geitenwollensok heeft fair fashion gelukkig al lang niet meer. De prijs ligt hoger dan de dumpingprijzen in de grote ketens, maar niet zodanig hoog dat het onbetaalbaar is.
‘Welke uitdagingen zijn er dan wel? Die vraag stel je beter aan de duurzame retailers en merken, maar ik doe een poging.’
‘Een duurzame pionier die ik geïnterviewd heb, zei ooit: het meest duurzame kledingstuk is het kledingstuk dat je niet koopt. Hoe rijm je dat met een businessmodel dat uiteindelijk wel over kopen en verkopen gaat? Uiteindelijk zeg je je klanten om twee keer na te denken voor je iets koopt terwijl andere merken en retailers er net op gebrand zijn om je zoveel mogelijk te doen consumeren.’
‘De concurrentie aangaan met fast fashion-winkels is moordend. Fair fashion-winkels kunnen minder grote marges nemen en zijn dus kwetsbaarder, zeker in tijden zoals nu. Duurzame merken hebben vaak lagere oplages en vinden minder makkelijk de juiste leveranciers – of kunnen niet gemakkelijk bepaalde ethische of ecologische eisen stellen, omdat hun order daarvoor te klein is.’
‘Tot slot blijft het, ook voor duurzame merken, moeilijk om zeker te zijn dat elke stap binnen die immense textielketen eerlijk verloopt. Ik twijfel er – helaas – aan of 100 procent fair op dit moment echt bestaat.’
Zonder pioniers die steeds op diezelfde nagel kloppen, zouden we zo ver nog niet staan.
Sarah Vandoorne
‘Toch ondersteun ik ondernemers die zoveel mogelijk stappen ondernemen om daar steeds zekerder van te worden. Zij vechten tegen de status-quo, zij tonen dat een andere textielindustrie mogelijk is. Zelfs de grote merken denken nu mee over circulaire economie, hernieuwbare grondstoffen, alternatieve materialen … Zonder pioniers (en ngo’s, en vakbonden, en journalisten) die steeds op diezelfde nagel kloppen, zouden we zo ver nog niet staan. Nu is het kwestie van doorzetten. We zijn er nog niet. Maar we evolueren wel in de juiste richting en dat moeten we blijven ondersteunen.’
Waarom is het zo belangrijk dat fair trade kleding meer aandacht krijgt?
‘We dragen allemaal kleren, dus is het belangrijk voor iedereen om te beseffen wat er juist mis gaat en hoe het beter kan. De textielketen is, zoals ik al aangaf, immens. En zowel op ecologisch als sociaal vlak zijn er doorheen die keten immens veel problemen. Voor mij, als journalist, is deze industrie in het algemeen en fast fashion in het bijzonder een soort microkosmos van alles wat er mis kan gaan op vlak van consumptie. Tegelijk is het heel inspirerend dat zoveel initiatieven, grote en kleine organisaties, ondernemers, duurzame retailers, noem maar op … daartegen optreden en tonen dat het beter kan.’
‘Het is belangrijk om het te blijven hebben over fair fashion, om de pioniers die streven naar andere consumptiepatronen een zo groot mogelijk podium te geven. Om het gesprek over de textielketen blijven aan te gaan, is het goed om niet enkel de negatieve verhalen over milieuvervuiling en kinderarbeid te belichten, maar ook de positieve verhalen vol doorzettingsvermogen en ondernemerschap te vertellen.’
FairTradeGemeenten ondernemen verschillende initiatieven om eerlijke handel te promoten/stimuleren binnen hun gemeente. Ze werken daarvoor samen met scholen, bedrijven, organisaties, gemeentebesturen … Welke tips zou jij hen meegeven om meer in te zetten op eerlijke kleding?
‘Werk samen met andere gemeenten, vraag naar hun uitdagingen en succesverhalen. Laat je niet afschrikken door het kluwen dat de textielsector lijkt, maar informeer je en geraak geïnspireerd door een van de vele ondernemers die deze keten een klein beetje eerlijker proberen te maken.’
‘Betrek burgers bij je beslissingen en voer een open dialoog over problemen en oplossingen in de keten. Dat kan door middel van inspirerende evenementen zoals een grootschalig Fair Fashion Fest of een miniatuurversie daarvan, met filmvertoningen, debatten, talks, een eerlijke markt, noem maar op.’
‘Ondernemers, organisaties en journalisten verzamelen inspirerende verhalen om de goede en de slechte kanten van deze sector te tonen. Nodig hen uit, luister en geraak geïnspireerd. Je merkt het: inspiratie is het codewoord. Uiteindelijk draait alles om passie en motivatie. Iedereen die ik ken die rond dit thema werkt, blijft erdoor gebeten. Jullie zijn gewaarschuwd!’
Hier vind je het interview op de website van FairTradeGemeenten terug: http://fairtradegemeenten.be/eerlijke-kledij-jouw-gemeente-sarah-vandoorne-tipt