Als eindredacteur mocht ik meewerken aan een MO* special over menswaardigheid, naar aanleiding van het pensioen van hoofdredacteur en journalistieke peetvader Gie Goris. Dit stak ik er van op.
a.l.t.i.j.d. het verlangen naar waardigheid. Zo vat Gie Goris zijn allerlaatste magazine aan. Het is een titel waar ik als eindredacteur niet ben aangekomen, een titel die meteen duidelijk maakt hoe belangrijk dit thema is, en waarom. De zin die mij vervolgens wist te raken – die ik wilde benadrukken als streamer maar waar geen plaats voor was – is deze:
‘Wie grote analyses maakt zonder de kleine details te kennen, is lui of ideologisch vooringenomen. Ik wil geen van beide zijn.‘
Gie Goris
Dat vat dertig jaar hoofdredacteurschap samen: aandacht blijven hebben voor de allerkleinste, allermenselijke verhalen, die de realiteit telkens complexer kleuren.
Verderop in het magazine schreven gastauteurs het ene essay na het andere over het thema menswaardigheid en waar het hen juist raakt. Veel teksten gaan, begrijpelijk natuurlijk, over diversiteit, racisme en discriminatie. Stuk voor stuk zijn het waardevolle overpeinzingen, broodnodige bedenkingen, in een wereld waarin we – zoals ook besproken wordt in het afscheidsinterview met Gie – steeds meer afglijden naar rechts.
Het stuk waar ik het meest van onder de indruk was, was een stuk over waarde tegenover waardigheid. Ook die vergelijking werd af en toe gemaakt, maar nergens zo scherp – vond ik persoonlijk toch – als in een stuk van Geert van Istendael.
De eerste zin van zijn stuk, die we uiteindelijk weggelaten hebben wegens dubbelop met de titel, was simpelweg: Mensen zijn niet nuttig. Daarop bracht de Brusselse schrijver een essay over neoliberale dogma’s die, in navolging van de slavernij, al decennialang mensen beperken tot hun nut. ‘Doodzonde’, schrijft Van Istendael, want mensen gelijkstellen aan hun potentieel op de arbeidsmarkt is een krasse ontkenning van menswaardigheid. Zijn argument deed me denken aan een opiniestuk van (o.a.) Nancy Fraser, Thomas Piketty, Saskia Sassen, Chantal Mouffe en Jason Hickel in The Guardian: Humans are not resources. Coronavirus shows why we must democratise work.
‘Sinds de jaren 1980 trekt de razernij van het neoliberalisme diepe sporen van verwoesting door de hele wereld, dus ook door Europa. Het nutsdenken is doorgesijpeld tot in onze ingewanden en klieren. Wat kost het ons? Wat brengt het ons op? Dat zijn vandaag de dag de grote levensvragen. Schrijf ik gedichten, en dit is geen fictief voorbeeld, dan vragen de mensen me waarom ik zoiets doe, want het brengt toch niets op.’
Geert van Istendael
Herkenbaar, helaas. Gelukkig zijn we meer waard dan dit. Is journalistiek meer waard dan dit. Net daarom was het zo’n voorrecht om mee te mogen werken aan deze MO*special. Je kan hem integraal online lezen via onderstaande link. Maar doe Gie’s opvolger Jago Kosolosky en mij een plezier. Overweeg om proMO* te worden. Maak onze journalistiek mee mogelijk en krijg een prachtig printexemplaar van deze pageturner. Voor de tekst én voor de prentjes, want ik mocht ook de foto’s kiezen.
Lees de special hier: https://www.mo.be/MOspecial-over-menselijke-waardigheid
Word proMO* hier: https://www.mo.be/promo
Coverillustratie: Fatinha Ramos
